نشریه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی
سال یازدهم شماره 3 (پیاپی 40، پاییز 1395)

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر تقویت تعامل مدیران حفاظت اطلاعات با کارکنان ناجا در فرماندهی انتظامی استان آذربایجان شرقی می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی واز نظر روش توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان فرماندهی انتظامی استان آذربایجان شرقی می باشند که تعداد آن ها به طور تقریبی 1800 نفر است که از این تعداد 317 نفر براساس فرمول کوکران انتخاب و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، پرسش نامه بین نمونه انتخابی توزیع گردید ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است که تعداد آن 81 سئوال است و برای بررسی اعتبار وپایایی پرسشنامه تهیه شده، از آزمون ضریب الفای کرونباخ استفاده و نتایج آن.823 شد که نشان دهنده پایایی مناسب ابزار اندازه گیری تحقیق می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که مولفه های: همدلی،مهارت های ارتباطی و اعتماد سازمانی در رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند و در تحلیل واریانس برابر آزمون معناداری شکل رگرسیونی با توجه به ضرایب بتاهای استاندارد شده مقدار ثابت(α) برابر 299/9، همدلی با بتای 276/0- = β، صداقت و راستگویی با بتای 092/0- = β، اعتماد سازمانی با بتای 244/0- = β ، آموزش و آگاه سازی با بتای 176/- 0= β در تبیین تقویت تعامل مدیران حفاظت اطلاعات با کارکنان فرماندهی انتظامی استان آ.شرقی سهم معنا داری دارند و همچنین در آزمون فریدمن ضمن تایید اولویت هر یک از عوامل موثر در تقویت تعامل مدیران حفاظت اطلاعات با فرماندهی انتظامی استان آ.شرقی نشان می دهد که از بین این عوامل سه عامل: همدلی، مهارت های ارتباطی و اعتماد سازمانی در رتبه های اول تا سوم قرار دارند.

یکی از اصلی ترین مولفه های«رسیدن به خودحفاظتی و خودواپایشی» آموزش و تربیت حفاظتی کارکنان است. با این روش می توان کارکنان را به سمت خودواپایشی درونی و خودپایی هدایت کرد تا از طریق ایجاد و نهادینه کردن فرهنگ خودحفاظتی در بین کارکنان ، هر فرد، عامل واپایش کننده همه جانبه و نیرومندی را در درون خود احساس کند؛ به طوری که وی را دائم به سمت انجام صحیح وظایف محوله هدایت نماید. اگر چنانچه آموزش و تربیت حفاظتی با استفاده از ظرفیت های فرماندهان و با نظر گرفتن توانایی مخاطبان، رفع موانع و آسیب های آموزشی انجام گیرد، رسیدن به هدف های تربیت حفاظتی- که همانا ایده آل ترین آن رسیدن به خودحفاظتی و خودواپایشی است- میسر خواهد شد. این مقاله به روش اسنادی و کتابخانه ای و با هدف شناخت نقش آموزش و تربیت حفاظتی در صیانت از کارکنان ناجا انجام شده است. دستاوردهای مقاله عبارتند از: خودحفاظتی دارای نتایج مثبتی از قبیل افزایش محبت و دوستی و همچنین راستگویی و صداقت در سازمان، توجه جدی بر پیشگیری قبل از درمان و افزایش ضریب مقاومت کارکنان و... می باشد. همچنین فرماندهان ناجا با توجه به اینکه نقش آنان در فرایند تربیت، از نوع غیرمستقیم، غیررسمی، خاموش، پنهان و عملی و نه کلامی بوده، بیشترین نقش کیفی را در تربیت حفاظتی کارکنان تحت امر دارند. چنانچه تربیت حفاظتی به درستی انجام شود، تبدیل به مقوله خودواپایشی و خودحفاظتی در فرد خواهد شد.

تصمیم گیری مهم ترین وظیفه مدیران سازمان های حفاظتی، اطلاعاتی و امنیتی است که با توجه به حساسیت نقش سازمان های حفاظتی و امنیتی در ایجاد امنیت، این امر از حساسیت بیشتری نسبت به دیگر سازمان ها برخوردار است. بخش عمده ای از موفقیت و یا شکست های سازمانی، وابسته به تصمیم گیری مدیران است و تنها برخی مدیران توانایی مناسبی برای گرفتن تصمیم های مناسب در لحظه-های حساس را دارند. روش این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای است. در این تحقیق پس از بیان مسئله، تشریح اهمیت و ضرورت و مشخص نمودن هدف ها و سوال ها، از طریق منابع کتابخانه ای تلاش گردید موضوع مسئله یابی تشریح شده و فرایند تصمیم گیری مشخص و تبیین گردد. بر اساس نتایج این تحقیق می توان گفت شناسایی دقیق مسئله و مشکل پیش روی یا همان مسئله یابی(مشکل یابی) اولین مرحله تصمیم گیری است که می توان آن را آگاهی نامید و از طریق پردازش ذهنی اطلاعات حاصل می شود. مرحله بعدی یعنی مرحله طراحی، شامل: تبدیل، توسعه و تحلیل راه حل های مختلف است. مرحله انتخاب به گرفتن تصمیم یا انتخاب راه حل از میان راه حل های مختلف گفته می شود و مرحله اجرا به عملی کردن و ارزیابی تصمیم گرفته شده اشاره دارد که آخرین مرحله تصمیم گیری است. مراحل فرایند تصمیم گیری با کاری که اکثر مدیران انجام می دهند مطابقت دارد؛ لیکن مدیران بیشترین زمان را صرف طراحی و کمترین زمان را به آگاهی تخصیص می-دهند.

امروزه رایانش ابری ، تغییر مهمی را در زندگی به وجود آورده است، برنامه ها و سندهای شما را از روی میز کار شما به ابر انتقال می دهد. برنامه ها و فایل های شما روی ابری قرار می-گیرند که شامل هزاران رایانه و سرور است که همگی با هم در ارتباط هستند و از طریق یک بستر، قابل دسترسی هستند. با محاسبات ابری هر کاری که شما در حال انجام آن هستید مبتنی بر بستر وب می شود. شما می توانید به همه برنامه ها و سندهای خود از هر رایانه ای که متصل به شبکه است دسترسی داشته باشید. شما دیگر به یک رایانه وابسته نیستید، می توانید از هرجایی به کارهای خود بپردازید چون از هر نقطه ای و از طریق وب به آنها دسترسی دارید. رایانش ابری همچنین کارهای گروهی را تسهیل کرده است. محاسبات ابری در نگاه اول، بسیار عجیب به نظر می رسد ولی اقبالی که دارید این است که شما هم اکنون در حال استفاده از آن هستید. اگر از برنامه های پست الکترونیکی مثل Gmail یا Hotmail استفاده می کنید یا از پیام رسان های تلفن استفاده می کنید، در واقع از محاسبات ابری استفاده می کنید. قابلیت ها و جذابیت های فناوری نوظهور رایانش ابری، سبب شده است تا سازمان ها، گرایش زیادی به ایجاد و بهره گیری از خدمات ابری داشته باشند. از سوی دیگر ضرورت برقراری ارتباط یکی از اصلی ترین نیازهای سازمان ها بوده که همواره بخش قابل توجهی از سرمایه را به خود اختصاص داده است. با توجه به رشد سریع دنیای فناوری در ابعاد سخت افزاری، نرم افزاری و روش های انتقال اطلاعات، با استفاده از روش هایی محدود به نسخه های خاص از نرم افزار و سخت افزار، قادر به اداره مجموعه های گسترده نخواهیم بود. در سازمان-های اطلاعاتی که داشتن یک ارتباط سریع و سرتاسری می تواند یکی از مهم ترین فاکتورهای ارتقای عملکرد ماموریت ها و سطح مطلوبی از بهره وری سازمانی در نظر گرفته شود، به کارگیری رایانش ابری- با توجه به ماهیت و ماموریت ها و همچنین اهمیت اطلاعات در گردش این سازمان ها- از جهت های مختلف می تواند مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق ابتدا رایانش ابری و اجزا، کاربردها، امکانات و قالب های(روش ها) پیاده سازی آن معرفی می شود سپس، ضمن بررسی مزایا و عیوب این فناوری و زیرساخت های مورد نیاز، یک بررسی موردی در زمینه مزایا و عیوب به کارگیری و یا عدم به کارگیری این فناوری که متوجه سازمان های اطلاعاتی است، صورت خواهد پذیرفت.

نیازسنجی یک فرایند نظام دار برای تشخیص تفاوت بین وضعیت مطلوب و وضعیت موجود است. وضعیت موجود در مبحث نیازسنجی عبارت است از مجموعه توانایی ها و آمادگی های فعلی هر فرد برای انجام کار؛ در حالی که وضعیت مطلوب عبارتست از مجموع توانایی ها و مهارت هایی که هر فرد در شغل ویژه ای بر اساس آرمان ها و ایده آل های سازمان باید دارا باشد. در این تحقیق با عنایت به اینکه کارکنان ناجا مجری برقراری نظم و امنیت اجتماعی در جامعه هستند لذا انجام کار آنان با دشواری های خاص در رسیدگی به موضوع های اجتماعی همراه است و رشد سریع و روز افزون فضای مجازی و ابزارهای استفاده ازآن باعث شده که اجرای این مسئولیت خطیر همواره با آسیب ها و تهدیدهایی همراه باشد؛ لذا مصونیت از این آسیب ها و تهدیدها مستلزم داشتن دانش، نگرش و مهارت کافی و مورد نیاز برای انجام کار پلیسی است که این مهم دست یافتنی نیست مگر با نیازسنجی آموزشی و آموزش کارکنان ناجا. این تحقیق از نظر نوع و هدف، کاربردی (تصمیم گرا) بوده و از نظر ماهیت، به صورت پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل 30 نفر از استادان و صاحب نظران فضای مجازی در ساحفاناجا و ناجا می باشند که به واسطه انجام وظایف خود، به طور کامل با شغل پلیسی و تهدیدها و آسیب های فضای مجازی آشنایی کامل دارند. روش و ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق برابر روش انجام نیازسنجی آموزشی بوده که در ابتدا با توجه به الگوی های معرفی شده برای نیازسنجی، الگوی تحلیل تهدیدها، فرصت ها، ضعف ها و قوت های سازمانی(SWOT) برای احصای چهار فاکتور مورد نظر انتخاب و سپس نسبت به انجام مصاحبه میدانی با خبرگان و استادان حوزه فاوا، اقدام و پس از جمع بندی آن، نتایج تحصیل شده با استفاده از روش دلفی و با تهیه پرسشنامه سوال باز محقق ساخته، نسبت به توزیع آن در بین افراد خبره شناسایی شده از بین کارکنان ساحفاناجا، پلیس فتا و فاواناجا اقدام گردیده است. یافته های حاصل از این پژوهش منجر به تحصیل 24 عنوان درس در حوزه دانشی، 10 عنوان درس در حوزه نگرشی و 36 عنوان درس در حوزه مهارت به منظور بهره برداری امن کارکنان از فضای مجازی(اینترنت) گردیده است.

یکی از مهم ترین مباحث مطرح شده در حوزه علوم انسانی، موضوع مدیریت سازمان و چگونگی اداره آن است. مدیریت بدون شناخت عناصر و مولفه های متعددی از جمله: شناخت محیط داخلی و خارجی، همچنین عوامل مترتب بر آن ممکن نیست. در سایه شناخت آسیب ها، پویایی سازمان ها در پرتوی بهره گیری از فرصت ها جلوه گر می شود. استفاده از فرصت ها نیز با شناخت لازم و کافی از حوزه ماموریت سازمان ممکن می گردد. به لحاظ تفاوت های ساختاری و ماهیتی که سازمان های اطلاعاتی با سایر سازمان ها دارند، مولفه های مدیریت این قبیل سازمان ها نیز با سایر سازمان ها متفاوت است؛ در جامعه اسلامی، سازمان های اطلاعاتی به دلیل بهره گیری از آموزه های دینی و رویکردهای ارزشی حاکم بر جامعه، تمامی امور به عنوان یک وظیفه و تکلیف محسوب شده و هدف نهایی برای کارکنان و سازمان، تعالی معنوی و کمال گرایی دینی است. در این سبک و نظام از مدیریت، مدیر در هر وظیفه ای که به انجام می رساند، رضای خداوند متعال را جست وجو می کند؛ بنابراین، تفکر دینی در مدیریت سازمان های اطلاعاتی نقش بسیار بارزی دارد. روش به کار رفته در این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی با استفاده از ابزار اسنادی و کتابخانه ای می باشد. در این پژوهش، این سوال اساسی مطرح است که مدیریت اسلامی در سازمان های اطلاعاتی دارای چه شاخص هایی است؟ یافته های پژوهش نشان داد که در جامعه اسلامی، مدیران سازمان های اطلاعاتی بایستی از ویژگی هایی از قبیل: برنامه ریزی دقیق، استفاده از تجربه های گذشته، تفکر و اندیشه صحیح، نیت و انگیزه شرافتمندانه، نظارت پذیری، ایثارگری، انعطاف پذیری، کار و تلاش بی وقفه، داشتن شیوه، روش و نظام های اجرایی، سازماندهی اقدام ها، تقسیم کار صحیح، شایسته گزینی در جذب و گزینش نیرو، کادرسازی و تربیت نیرو، تقوا، واپایش نفس، التزام عملی به ولایت فقیه، عدالت و انصاف، تواضع و فروتنی، استقامت در برابر مشکلات، سعه صدر، قدرت تشخیص و تجزیه و تحلیل، بصیرت و دشمن شناسی، انتصاب مدیران، محبت و دوستی با زیردستان، ایمان و استفاده مناسب از ابزار تشویق و تنبیه برخوردار باشند.